Przyśpieszenie postępowania rozwodowego i nacisk na interesy małoletnich dzieci

29.08.2025 15:08

Przyjęta nowelizacja kodeksu cywilnego ma przynieść skuteczniejsze i szybsze rozwody oraz prostsze regulacje dotyczące opieki nad dziećmi rozwiedzionych rodziców. Celem zmian jest zmniejszenie nie tylko obciążenia administracyjnego, ale także emocjonalnego związanego z rozwodem. Nowelizacja kładzie nacisk na porozumienie między partnerami, usprawnienie całego procesu i lepszą ochronę dzieci. Przedstawiamy przegląd najważniejszych zmian, które nowelizacja wprowadza ze skutkiem od 1 stycznia 2026 r.

Szybsze i bardziej przyjazne rozwody

Jeśli małżonkowie uzgodnią wszystkie istotne kwestie (majątek, opieka nad dziećmi), mogą złożyć jeden wspólny wniosek, a sąd przeprowadzi rozwód szybciej, bez oczekiwania na sześciomiesięczną separację i bez przesłuchań, o ile wszystko jest jasne na podstawie pisemnych wniosków. W przypadku rozwodów bezspornych sąd nie będzie już badał przyczyn rozpadu małżeństwa.

Dotychczas prowadzone oddzielnie postępowania rozwodowe i dotyczące dzieci (tzw. postępowanie rozwodowe i opiekuńcze) zostaną połączone i będą toczyć się w ramach jednego postępowania. To również przyczyni się do przyśpieszenia procesu.

Nowelizacja wspiera mniej formalną procedurę. Sędzia będzie mógł zorganizować rozprawę, w której uczestniczą dzieci, na przykład w biurze lub innych bardziej przyjaznych pomieszczeniach, aby proces był dla dzieci jak najmniej traumatyczny i aby dzieci mogły łatwiej wyrazić swoją opinię.

Koniec opieki naprzemiennej, wspólnej i wyłącznej

Dotychczasowe rozróżnienie między opieką naprzemienną, wyłączną lub wspólną nad małoletnimi dziećmi zastępuje podejście, które kładzie nacisk na równość odpowiedzialności rodzicielskiej. W razie potrzeby sąd będzie decydował o podziale czasu, jaki dziecko spędza z każdym z rodziców, bez konieczności powierzania go komuś pod opiekę. Podkreśla się potrzebę regularnego i zrównoważonego kontaktu dziecka z obojgiem rodziców.

Zmienia się rola organu ochrony socjalno-prawnej dzieci (OSPOD) w procesie rozwodowym. Od teraz OSPOD będzie angażować się tylko w przypadku spornych rozwodów, a nawet wtedy tylko w przypadku, gdy jego udział będzie niezbędny z punktu widzenia zapewnienia interesów dziecka. Jest to kolejny krok w kierunku uproszczenia i usprawnienia rozwodów oraz wzmocnienia kompetencji rodziców do przejęcia odpowiedzialności i uzgodnienia opieki nad dzieckiem oraz alimentów.

Zróżnicowanie opłat sądowych

W przypadku rozwodów za porozumieniem stron opłata sądowa pozostaje na poziomie 2 000 CZK. W przypadku rozwodów spornych wzrasta ona do 5 000 CZK. Wyższa kwota ma motywować małżonków do osiągnięcia porozumienia i zminimalizowania sporów. Jeśli rozwód rozpocznie się jako sporny, a w trakcie postępowania małżonkowie dojdą do porozumienia, opłata w wysokości 3000 CZK zostanie im zwrócona.

Zmiana w zakresie alimentów

Nowelizacja wprowadza nowość, która umożliwi rodzicom przeniesienie wierzytelności alimentacyjnej na osobę trzecią, na przykład agencję windykacyjną. Celem tego środka jest zapewnienie rodzicom środków finansowych z tytułu alimentów i ułatwienie ich egzekwowania. Jednocześnie zwiększają się odsetki za zwłokę w przypadku niepłacenia alimentów, aby płatnik alimentów był zmotywowany do terminowego wywiązywania się ze swoich zobowiązań finansowych.

Taka nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadza zasadniczą zmianę w prawie rodzinnym w Republice Czeskiej. Pozytywnym aspektem jest dążenie do przyspieszenia i uproszczenia całego procesu rozwodowego oraz wyeliminowania zbędnych i formalnych kroków. Zmiany w zakresie opieki nad dziećmi i nowości dotyczące alimentów spotykają się jednak z kontrowersyjnym przyjęciem ze strony ekspertów z szeregu organizacji zajmujących się ochroną dzieci.

Dotyczy Państwa rozwód, alimenty lub inna kwestia związana z relacjami rodzinnymi? Napiszcie do nas, a nasi specjaliści ds. prawa rodzinnego pomogą Państwu rozwiązać tę sprawę tak szybko i skutecznie, jak to możliwe.