27.05.2021 13:37
Wcześniej wyrażone życzenia pacjenta jest opcją ostrożnego pacjenta, jak w przyszłości w sposób wiążący zdecydować, czy i jak otrzyma opiekę medyczną w chwili, kiedy on sam nie będzie mógł podjąć decyzję w tej sprawie. Taka sytuacja może nastąpić na przykład podczas doznania poważnych obrażeń, gdy pacjent będzie nieprzytomny, ale także w przypadku zaawansowanego stadia choroby degeneracyjnej. Każdy ma wtedy możliwość na przyszłość na przykład określić, że nie chce zostać powtarzalnie resuscytowany lub długoterminowo utrzymywany w stanie wegetatywnym wyłącznie przy użyciu instrumentów medycznych.
Instytut wcześniej wyrażonego życzenia pacjenta w czeskim systemie prawnym po raz pierwszy pojawił się w 2011 roku, gdy weszła w życie Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, jednak wyraźne określenie możliwości jego stosowania pojawiło się dopiero po przyjęciu ustawy o służbie zdrowia. W konsekwencji, z wejściem w życie nowego kodeksu cywilnego było wcześniej wyrażone życzenie ogólnie zakwalifikowane pod uprzednie oświadczenia, tj. jedną z możliwości człowieka, jak wyrazić swoją wolę w przypadku, gdy spodziewanie nie będzie zdolny legalnie działać.
Ustawa o służbie zdrowia w § 36 zezwala z wyprzedzeniem zgodzić się lub nie z udzieleniem i sposobem świadczenia usług zdrowotnych w przypadku, gdy dana osoba jako pacjent dostałaby się do stanu, w którym nie będzie w stanie takie życzenie wymówić. Wcześniej wyrażone życzenie jednak nie będzie przestrzegane, jeżeli jego spełnienie oznaczałoby, (i) aktywne uśmiercenie pacjenta, (ii) zagrożenie dla innyej osoby, (iii) w przypadku gdy dostawca usług medycznych nie miał do dyspozycji wcześniej wyrażonego życzenia pacjenta w chwili, kiedy rozpoczął świadczenia zdrowotne i ich przerwanie doprowadziłoby do aktywnego uśmiercenia pacjenta, lub (iv) jeżeli od momentu wygłoszenia wcześniej wyrażonego życzenia doszłoby w świadczeniu usług zdrowotnych do takiego rozwoju, w związku z którym można zasadnie przyjąć, że pacjent zdecydowałby się podczas sporządzania wcześniej wyrażonego życzenia inaczej.
Wcześniej wyrażone życzenie może dokonać każdy dorosły człowiek własnego prawa i to na piśmie, z oficjalnie uwierzytelnionym podpisem i z dołączoną pisemną instrukcją od lekarza o konsekwencjach takiej decyzji. Postanowienie § 38 kodeksu cywilnego pozwala wówczas, oprócz określenia przyszłej aprobaty lub dezaprobaty z udzieleniem i sposobem świadczenia usług zdrowotnych w przypadku niezdolności pacjenta do wyrażenia jego woli, oraz możliwość przeniesienia tej decyzji do innej konkretnej osoby. W takim przypadku, podczas sporządzania takiego dokumentu musią dołączyć do wymienionego dokumentu swoje podpisy dwa świadkowie, którzy w oświadczeniu i jego zawartości nie mają osobistego interesu. W taki spsób dokonane wcześniej wyrażone życzenia są wiążące dla wszystkich osób, które świadczą usługi zdrowotne. Inną możliwością dokonania wcześniej wyrażonego życzenia jest wymówienie takiego życzenia przy przyjęciu do opieki zdrowotnej lub podczas hospitalizacji u świadczeniodawcy usług zdrowotnych. Wcześniej wyrażone życzenie należy odnotować w dokumentacji medycznej pacjenta, przy czym takie odnotowanie musi być podpisane przez pacjenta, wraz z pracownikiem medycznym i jednym świadkiem. W ten sposób wyrażone życzenie jest jednak wiążąca tylko dla świadczeniodawców usług zdrowotnych, u których zostało sporządzone.
Wcześniej wyrażone życzenie jest powszechnie stosowane np. w Stanach Zjednoczonych, a także w Europie jego stosowanie jest stopniowo ustalane. Jest to aktualnie omawiany temat; świadczy o tym fakt, że niedawno zajmował się nim Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. W Republice Czeskej jest instytut wcześniej wyrażonego życzenia używany na razie stosunkowo rzadko, w każdym razie uregułowanie prawne sposobu, jak skutecznie i efektywnie go ujawnić, jest już całkiem jasne.
AK Felix a spol. świadczy usługi prawne w zakresie prawa zdrowotnego, w ramach tego zajmuje się również kwestią wcześniej wyrażonego życzenia. Prosimy oglądać nasze strony internetowe, w cyklu jesiennym śniadani będzie w programie również ten temat.